VERTRAAGDE BUIGING NA VROUE-YSTERS
Beeld-pioniers by die bekendstelling van die boek Beeld 50 op Kaapsehoop was o.a. Tina Swiegers en Ronelle Terre’Blanche.
Met hul spykerhakke en ander vroulike skoeisel het die evasgeslag diep spore in die SA joernalistiek getrap. Die dood van Martie Retief bring die onderwerp op verskeie maniere na vore, van bewonderend tot verwytend. Ja, die adamsgeslag moet plek-plek maar koes soos hul sondes van geringskatting hulle inhaal.
Erika de Beer, samesteller van die Beeld 50-boek, maak vanoggend in Die Burger ‘n buiging na Martie wat een van Beeld se pioniers was , asook na Elsa Kruger, vir hul rol om deur die glasplafon te breek.
Ek haas my om my by Erika te skaar. As nuusredakteur van daardie eerste spannetjie Beeld-mense had ek ‘n strategiese venster op die aansienlike bydrae van vrouekollegas om daardie geliefde dagblad deur storms en sukkelwater tot wasdom te lei.
In daardie span was ook vroue-ysters soos Lorna Vosloo, Renée Rautenbach, Barbara Boshoff, Reinet Louw, Julia Brink, Susan Booysen, Salome Jacobs, Ansi Brits, Lynette Dreyer, Anne Kruger, Mimi Badenhorst, Ronelle Terre’Blanche, Greta Vermeulen, Lynette Blignaut, Toni Simpson en Jelleke Wierenga. Ek noem die name in die volgorde soos hulle by my opkom en vergeet gewis sekeres van stoffasie, veral dié in die Pretoriakantoor met wie ek minder direk, maar nie met minder waardering nie, saamgewerk het. Tina Swiegers was een, meen ek. Elkeen van hulle was ‘n staatmaker op wie se knoppie in elke omstandigheid gedruk kon word.
Sal ek byvoorbeeld vergeet watter rol Renée Rautenbach gespeel het om die name van die passasiers op ‘n Lufthansavliegtuig na ‘n ongeluk by Nairobi voor enigiemand anders uit te snuffel. En van kollegas soos Julia, Reinet, Elsa en Salome (om net ‘n paar te noem) was gereeld stories op die voorblad.
Met die Soweto-onluste in 1976 het ’n vreeslose wit verslaggeefster, Norah Steyn, haar gesig laat swart verf. Sy en ’n bode in wie se hande ‘n kamera gestop is, was twee van Beeld se sterre met hul op-die-toneel-berigte en -foto’s van die oproerighede. (Norah was egter nie een van die oorspronklike pioniers nie. Ek meen sy het begin 1976 eers ingeval. Later het ook staatmakers soos Sarie van Niekerk en Marga Ley bygekom.)
In die biblioteek was Barbara en Mimi vir ons in daardie beginjare goud werd. Jelleke het gou haar spore as redigeerder verdien.
Van hulle het later op ander terreine prominensie verwerf. Susan Booysen het ‘n professor by die RAU (Randse Afrikaanse Universiteit) geword en is dikwels, veral deur die SAUK, om politieke kommentaar genader. Ek is seker baie luisteraars sal daardie effe ongewone manier van praat onthou.
Julia het as Julia Viljoen redakteur van Huisgenoot geword. Elsa het haar as veelsydige joernalis aan vele fronte ontpop.
Ek is bly Erika roer die kwessie vanoggend aan en buk gewillig vir my aandeel van die slae wat subtiel aan die chauvinistiese mans van daardie era uitgedeel word.
In een opsig wil ek darem van Erika verskil. Dis regtig nie na ons vroulike kollegas wat ons as “vroudele” verwys het nie. Nee, die “vrouedele” was die vroueblaaie wat deur die vroueredaksies gepleeg is.
Naskrif: Terwyl ek hier skryf, kom herinneringe op aan twee fotomoleste in die begindae van Beeld.
Die Argentynse bokser Victor Galindez (die “Dier”) was in Suid-Afrika om teen Pierre Fourie te veg. In die (eerlike) strewe tot ‘n bietjie lewendigheid op ‘n stil dag stuur ek verslaggeefster Petra Pieterse om die “Dier” te gaan soen. Toe daardie soen in kleur die voorblad haal, was die gort gaar onder ontstelde vroulike redaksielede. Die nuusredakteur moes net koes vir al die verwyte oor seksisme.
My vertraagde maar opregte apologie, dames!
‘n Ander keer dat ek reikhalsend na die vreedsame Bloemfontein terugverlang het, was met die opening van ‘n groot winkelkompleks aan die Oos-Rand. ‘n Duisternis pryse is uitgeloof, onder meer vir die koper wat in die kleinste bikini opdaag. ‘n Jong, maer rooikop bedek net die noodsaaklikste met twee titseltjies lap. Ook die foto haal die voorblad.
Weer moes die nuusredakteur dit ontgeld – ook van verontwaardigde lesers – hoewel die waaghalsige besluit om die wenner so prominent op ons koerant se voorblad te laat paradeer, eerlikwaar nie myne was nie. Die besluit is kort voor saktyd in ‘n ander kantoor geneem. Maar deur wie? Nee daardie kollega was stom.
