In die 90’s is die beeld van Petrus Stephanus (Fanie) de Villiers deur die media so blink gepoets soos die Kookaburras of Dukes waarmee hy sy blitsballe afgestuur en kolwers geterroriseer het.
Veral vir Afrikaanse media was hy ‘n goue seun: die krulkop Afrikaner wat skielik in ‘n “spel vir Engelse” sy stempel met mening afdruk. Vinnige Fanie is hy gedoop. In hoeveel hoofopskrifte die naam Vinnige Fanie in daardie dekade op sportblaaie geskitter het, sou ‘n interessante stukkie navorsing kon wees.
Soos Vinnige Fanie se reputasie as die suinigste blitsbouler in toetskrieket en as hardnekkige stertkantkolwer deur hom op die veld uitgekerf is, het krieketjoernaliste dit in kolomme en kolomme in hul koerante help doen. Die gesindheid tussen speler en sportskrywers was hartlik. Hulle het mekaar se geselskap opgesoek. ‘n Band van wedersyde vertroue was die kenmerk van ‘n konstruktiewe verhouding.
Toe, heel aan die einde van sy skitterloopbaan, skryf die Sunday Times se Colin Bryden, ‘n berig wat nie lekker in Vinnige Fanie se klere gaan sit nie. HY voel dat hy te na gekom is deur ‘n rasse-insident op sy brood te smeer waaraan hy onskuldig is. Wat eintlik gebeur het, is dat ‘n toeskouer vir kolwerprins Jacques Kallis iets lelik toegesnou het.
Daardie berig wat hom so ongelukkig gemaak het, is telkens daarna deur hom opgerakel. Nou weer in ‘n TV-gesprek met Kwêla se Hannes van Wyk in De Villiers se asemrowende herehuis wat hy uit sy krieketverdienste kon laat bou as ‘n monument vir sy gedenkwaardige loopbaan.
Van Wyk en De Villiers gesels lekker oor laasgenoemde se krieketprestasies. De Villiers vertel (weer) die storie hoe hy Alan Donald en André Nel uit hul begeerlike hotelkamer in Pakistan probeer verdryf het deur ‘n vis in die lugversorger weg te steek. Die reuk was liederlik. Die twee het later op die stoep gaan slaap. Maar hul kamer prysgee? Aikona.
Alles gesellig en gemoedelik. Dan buk De Villiers vorentoe . Hy kry ‘n verbete trek op sy gesig. Afgemete begin hy vertel van Bryden se berig. Toe sommer ‘n veeghou na alle koerante: Die berig wys presies presies hoe boos hulle kan wees.
Ek het gister na die heruitsending van Kwêla gekyk omdat ek in die ander gesprek met Gysie Pienaar graag ‘n foto wou sien wat aan die begin op die skerm flits. Dit is van Pienaar as onder-15-kannetjie by die Laerskool Wilgehof in Bloemfontein. Sy afrigter, netjies ge-pak en ge-das is niemand anders nie as my oorlede swaer, die wellewende Fanie van Wyk.
Nietemin, ek geniet toe ook die De Villiers-gesprek: tot op daardie ongelukkge moment. Dit steek my dwars in die krop. Kan ‘n mens werklk die hope lof wat jou oor tien jaar beskore was, so goedsmoeds vergeet en net aan een dwarsklap bly vasklou asof dit ‘n dekadelange verhouding met die pers identifiseer?
‘n Lewe by koerante het my sinies gemaak vir mooiweersvriende wat die ene glimlagte en skouerkloppe is waneer berigte in hul kraam val en tot hul voordeel is maar vinnig-vinnig hul rug op ou bondgenote keer as die wind ‘n slag teen hulle waai. Ongelukkig is dit ‘n gewoonte van meer bekendes as Petrus Stephanus (Fanie) de Villiers om koerante so te beoordeel: nie op grond van die positiewe 99.% tot hul voordeel nie maar op grond van die 1% negatiewe tot hul nadeel. Sulke windskewe reaksies strek die betrokkenes nie tot eer nie en vertel gewoonlik meer van hulle as van die koerante wat onverdiend in die algemeen so met ‘n teerkwas bygekom word.
Iemand kan gerus hierdie stukkie vir Vinnige Fanie stuur. Ek hoop dat hy so vinnig soos hy veroordeel het, sal besef hoe onredelik en onbillik so ‘n veralgemening was. ‘n Mens verwag dat hy ewe vinnig verskoning sal aanbied daardie onskuldige krieketskrywers wat saam met hom die loopbaan help bou het wat aan soveel derduisende krieketliefhebbers soveel plesier verskaf het, en waarvan hy die vrugte nou pluk.
